สมุนไพรกับการใช้ในการรักษาและดูแล ไก่ชนล้านนา

ในเวลาที่เกิดโรคระบาดขึ้นหรือในเวลาที่ไก่เจ็บป่วยไม่สบาย แนวทางในการรักษานอกจากการใช้ยาปฏิชีวนะแล้วก็ยังมีการใช้สมุนไพรเป็นอีกหนึ่งทางเลือก ซึ่งการใช้สมุนไพรในการรักษานั้นข้อดีก็คือ ไม่มีสารตกค้าง ซึ่งโรคที่เกิดขึ้นกับไก่นั้นมีมากมายหลากหลายชนิด โรคที่พบกันบ่อยทั่วไปก็อย่างเช่น โรคขี้เขียวขี้ขาว โรคหวัดหน้าบวม โรคฝีดาษ สมุนไพรสำหรับป้องกันและรักษาที่ใช้กันมานานและแพร่หลาย ครอบคลุมได้หลายๆโรคนั่นก็คือ บอระเพ็ด วิธีใช้สมุนไพรครอบจักรวาลตัวนี้ก็คือ ทุบแล้วแช่น้ำให้ไก่กิน แต่จะว่าไป จริงๆแล้วบอระเพ็ดนี่ถ้าหลักๆแล้วก็ไม่ได้เป็นยารักษาโดยตรง แต่จะเป็นสมุนไพรสำหรับเพิ่มภูมิต้านทานให้กับตัวไก่เสียมากกว่า เพราะถ้าไก่แข็งแรงแล้วก็จะสามารถทนทานต่อโรคได้ดีไปเอง
ในกรณีที่ไม่ใช่โรคที่เกิดจากเชื้อต่างๆ แต่เป็นอาการบาดเจ็บจากตัวไก่เอง หรือ เกิดจากอุบัติเหตุ เกิดจากบาดแผล อย่างเช่นไก่ขาหักก็จะเห็นว่าการใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านเช่นการนำตะไคร้มาทุบแล้วมัดที่ขาไก่การใช้สมุนไพรมีหลายตำรับ โดยเฉพาะเรื่องเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ จะว่าไปแล้วก็คล้ายๆกับที่ใช้กับคน ยกตัวอย่างเช่น ขมิ้นชัน พริก ฟ้าทลายโจร มีฤทธิ์ช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน สามารถใช้ทดแทนยาปฏิชีวนะได้ ในกรณีที่มีแผลเปิดก็ได้มีการนำขมิ้นชัน หรือ หญ้าแฝกเข้ามาใช้ในการรักษา โดยการนำขมิ้นชันหรือหญ้าแฝกไปบดผสมเข้ากับน้ำมันงาแล้วนำไปทาที่แผลของ ไก่ชนล้านนา
นอกจากนี้การใช้สมุนไพรในเรื่องปกติยังมีอีกหลากหลายชนิดและมีหลายวิธีในการใช้งานแตกต่างกันไป อย่างเช่น ฟ้าทลายโจร เกษตรกรผู้เลี้ยงนิยมนำฟ้าทลายโจรทั้งต้นสดๆแช่น้ำไว้ให้เป็ดไก่กินโดยเฉพาะในฤดูหนาวเพื่อช่วยรักษาโรคหลอดลมอักเสบ  และช่วยป้องกันโรคท้องร่วง
นอกจากจะใช้สมุนไพรโดยวิธีกินแล้ว ก็ยังมีการนำสมุนไพรมาใช้ในการฆ่าเชื้อเช่นฉีดพ่นในโรงเรือนอีกด้วย อย่างเช่น การนำสมุนไพรใส่เพื่อฆ่าหรือไล่แมลงที่เป็นพาหะนำโรค คือการใช้ใบตะไคร้ หรือ ใบกะเพรา หรือจะเป็นสะเดา ใส่ไว้ในโรงเรือนไก่ เหตุผลที่ต้องใช้พืชที่กล่าวมาก็คงเป็นเพราะว่าพืชที่กล่าวมานั้นมีกลิ่นแรง จึงสามารถใช้เพื่อขับไล่แมลงได้

จากข้างต้นที่กล่าวมา พืชสมุนไพรไทยที่สามารถนำมารักษาดูแลยังมีอีกหลายวิธีนัก ซึ่งผลที่ออกมาเป็นที่น่าพอใจ และในบางทีอาจดีเทียบเท่าการใช้ยาปฏิชีวนะในการรักษาเลยทีเดียว ข้อดีของการใช้ยาสมุนไพรนั้นไม่มีสารตกค้างอยู่ในไก่ที่ท่านรัก เท่านี้ก็เพียงพอให้เป็นทางเลือกในการใช้งานแล้ว